“මගේ සටහන” ගිය සතියෙ ලියවුනේ යම් කාලෙකට පස්සෙ. ඒකට ලැබුණු ප්‍රතිචාරත් එක්ක මේ සතියෙත් කම්මැලි නැතුව ලියල දාන්න ඕනෙ කියල හිතුනා. ඒ ප්‍රතිචාර අතරෙ නොයෙකුත් අත් දැකීම් එකතු වෙලා තිබුනා. එදා යටගිය දවස් වල ඉඳල සමාජීය වශයෙන් සිද්ධ වුන වෙනස් කම් තමයි ඒ ප්‍රතිචාර වල තිබුනෙ. ඒක නිසා ඉතින් තවත් ටිකකි ඒ ගැන බැඳුණු මතකයන් ගැනම ලියන්න හිතුනා. එහෙමනම් ඉතින් “මගේ සටහන” හතලිස් එක් වන දිග හැරීම මෙතැන් සිට පටන් ගන්නවා.
ඔය කතරගම යන අතරවාරේ මම කිව්වනෙ සුනේත්‍රා ව මතක් වුනා කියල. මම ඉතින් සුනේත්‍රා මේ දකින දේවල් මොන විදිහට ලියාවිද හිත හිත. ඔය කතරගම මතකයන අතර මම කිව්වනෙ පූජා වට්ටි වල කතන්දරේ. සාමාන්‍යයෙන් ඉතින් ඔය පූජා වට්ටියෙ තියන්නෙ පළතුරු ජාති එහෙම ගොඩක්. ඒ අතරෙ මගේ ආසම කෑමක් වුන පැණි කොමඩු වරදින්නෙ නෑ. මෙදා පාර අපි ගිය ගමනෙදි ගත්ත පූජා වට්ටියෙ මිනිහෙක්ට තියා සතෙකුට වත් කන්න පුලුවන් මට්ටමේ පළතුරු කෑල්ලක් තිබ්බෙ නෑ. හිනා වෙලා පිලි ගත්තට මොකද ඒ වෙළෙන්දන්ගෙ හැසිරීම නම් අන්තිමයි. සාමාන්‍යයෙන් කතරගම දේව ඇදහිල්ල බුද්ධාගම එක්ක සම්බන්ධයක් නැති වුනාට ඒක සංස්කෘතික පැත්තෙන් වටිනාකමක් තියෙන හරි අපූරු වැඩක් කියල මට හිතෙනවා හැම දාම කතරගම වන්දනාවෙ ගියහම.
ඔය දේවාල භූමියෙදී වුන භාර හාර ඔප්පු කරන්නන්ගෙ ගෙ නැටිලි වලට අමතරව පොල් ගෙඩියක් ගහල යම් යම් ප්‍රාර්ථනා කරම මිනිස්සු දිහා බලාගෙන ඉන්න එකත් අමුතුම විදිහෙ අත්දැකීමක් තමයි. පොල් ගෙඩියක් අතට අරගෙන ඒක ගලේ ගහල බිඳෙන වද නැද්ද කියන එක වගේම ඒ කාරිය කරන කොට මිනිස්සුන් ගෙ මූණේ ඇතිවන හැඟීම් තේරුම් ගන්න හදන එක තමයි මගෙ වැඩේ. සමහර අය ඉන්නෙ කේන්තියෙන්. තවත් අයගෙ මූණු වල බලාපොරොත්තු පිරිලා. අපේ සංස්කෘතිය ඇතුලට මේ දේවල් කොයි තරම් බද්ධ වෙලාද කියනවනම් කතරගම වන්දනාවේ එන මිනිස්සුන් ගෙන් වත්, එහෙම ඇවිත් තමුන්ගෙ අතේ ඇති හැටියට පූජා වට්ටියක් හදාගෙන ඒකේ පඬුරු විදිහට යම් මුදලක් තියල දෙවියන්ට පූජ කරන අයගෙන්වත් කවදාවත් අඩුවක් නම් නෑ. හැබැයි ඉතින් දෙවියො සල්ලි ටික අරගෙන පූජා වට්ටිය ආපහුව දෙනවා. එහෙම තමයි දේවාලෙ වැඩ සිද්ධ වෙන්නෙ.
දෙවියන් ඇදහීමක් මම කලේ නැති වුනත් කතරගමට මගෙ හිත ඇදිල යන්නෙ ඒ පරිසරය එක්ක බැදිච්ච විචිත්‍රවත් කම හින්ද කියල මට හිතෙන්නෙ. රෑ ජාමේ ලංකාවේ නොයෙක් පලාත් වලින් ආපු සෙනග අස්සෙ පුංචි ඈයොත් උස්සගෙන ඒ යන ගමනෙ සුන්දරත්වයක් නෑ කියලනම් කියන්න බෑ. ඉස්සර වතාවල අපේ ගිය නඩවල පුංචි ඈයෝ හිටියෙ නැති වුනාට මෙදා පාර නම් හිටියා. බාර හාර වීම කෙසේ වෙතත් ළමයි වඩාගෙන යන්න වුනා ඒක නිසා. දේවාලෙ ඇතුලෙ මගෙ හිත් ඇදගච්ච දේවල් වලින් එකක් තමයි ඒක ඇතුලෙ තියෙන විචිත්‍ර කම. හරි අපූරු පාට එකතු වෙලා නිර්මාණය වෙච්ච දේව පින්තූර, දෙවියන්ගෙ සේවයට කැපවෙලා ඉන්න කපු මහත්වරුන්ගෙ ඇඳුම් වගේ දේවල් ඒ සංස්කෘතිය එක්ක බැදිච්ච දේවල්. ඊටත් වඩා මම ආස දෙයක් තමයි මොණර පිහාටු වලින් හදපු සළඹ (නම මතක නෑ) අරගෙන ආවේසයෙන් කපු රාල ල දෙයියන්ට යාතිකා කරන එක බලාගෙන ඉන්න එක. ඒක බලාගෙන ඉන්න හැම වෙල්වෙම මට නම් අමුතුම ආස්වාදයක් දැනෙනවා. ඒ කියන යාතිකා සමහර වෙල්වට තේරුනේ නැති වුනත් ඒ හැම දෙයක්ම අපේ වටාපිටාවේ කොටසක් වගේ කියල හිතෙනව. කොහොමටත් මනස බොහොම උද්දීපනය වෙන තැනක් තමයි එතන.
දේවාලෙ ට ගිහිල්ලා තමයි අපි කිරි වෙහෙරට ගියේ. ඒක නම් මට ඒ තරම් ආස්වාදජනක අත් දැකීමක් වුනේ නෑ. ඒක ගැන කවුරුත් මුකුත් හිතන්න එපා. මොකද මගෙ කුතුහලේ අවුස්සන කිසිම දෙයක් මට එතනදි හොයා ගන්න බැරි වුනා. එතන මට පුදුම හිතුන දේ තමයි සිල් සමාදන් වෙලා හිටපු උපාසක අම්මල තොගේ. මට හිතුන විදිහට දාහකට වැඩිය සේනාවක් ගස් යට පැදුරු , රෙදි එළාගෙන රෑ නිදියගෙන උන්නා. මම ඉතින් කල්පනා කලේ රෑ සීතලේ පින්නත් එක්ක ඒ අය කොහොම ඉන්නවද කියල. මොකද ඒ අය අතර බොහොම වයසක උදවිය පවා හිටිය නිසා. මට ඉතින් ඒක අමාරු දෙයක් වගේ පෙනුනට ඒ අයට ඒක බොහොම ප්‍රීතිමත් අත්දැකීමක් වෙන්න ඇති කියල හිතුන.
ඔය කතරගම අත්දැකීම් අතරෙ මතක් වෙන අනිත් දේ තමයි මැණික් ගඟ. වෙන හැම පාරම වගේ මැණික් ගඟේ නාන එක අපි කලත් මෙදා සැරේ නම් අපිට ඒකට අවස්ථාවක් හම්බ වුනේ නෑ. ඒකට එක හේතුවක් වුනේ අපි නැවතිලා හිටියෙ තිස්ස ටවුමෙ නිසා. කොහොමටත් මැණික් ගඟේ නාන එක ගැන අපේ කට්ටිය එච්චර උනන්දු වුනෙත් නෑ. හැබැයි ඉතින් මැණික් ගඟේ නාන එක මට නම් ඒ තරම් ආස හිතෙන වැඩක් නෙවයි. මොකද ඒකෙ පිරිසිදු කම අතින් ඉහළ කම නිසා. හැබැයි මැණික් ගඟේ නාන එක වන්නදනා නඩ වල අනිවාර්ය වැඩක්.
කොහොමින් කොහොම හරි අපි ඊළඟ දවසෙ ගියා සෙල්ල කතරගමට. ඒකත් මට හරි කුතුහලය දුන්න ගමනක්. ඒ ගමන සාමාන්‍යයෙන් යන්නෙ දවල් කාලේ දි. ඒ ගමනෙදි හරි ආස හිතෙන වැඩක් වුනා.
එතන තියෙනවා දේවාලයක්. ඒක කතරගම ප්‍රධාන දේවාලේ තරම සරුසාර එකක් නෙවයි. අපේ නඩයෙ අය ඒකටත් ගිය අතරෙ මම කැරකි කැරකි යන එන අය දිහා බල බල හිටියා. ඒ අස්සෙ තමයි මම දුක්කෙ එක තැනක මිනිස්සු වට වෙලා ඉන්නවා. එක පාරටම මගෙත් ළමා කුතුහලය අවදි වුනා. මමත් ඉක්මනට ගිහිල්ලා බැලුවා මොකද්ද එතන සිද්ධ වෙන කරාණාව කියල. බලනකොට එතනත් පොල් ගහන තැනක්. හැබැයි එතන තව අපූරු දෙයක් වුනා. ඒ දේවාලෙ කපු මහත්තයෙක් ඉඳගෙන පොල් ගෙඩිය අතට අරගෙන යාතිකා කියනව. මොකද්දෝ අමුතු යාතිකාවක් කියල ඔලුව වටේ පොල් ගෙඩිය කරකවලා වතාවත් එහෙම කරල තමයි පොල් ගෙඩිය ගහන කෙනා අතට දෙන්නෙ. ඒකේ තිබ්බ අපූරු කම වැඩි වුනේ පුංචි පහේ සාස්තර කීමක් ඒ කපු උන්නැහෙ කරපු නිසා.
එයා කියනව මෙන්න මේ වගේ දෙවල්. “දරුව , තොප පැමිණි කාරණාව මොකද්ද දරුව? තොපට අපල තියෙනව දරුව. මේ මනුස්ස් ප්‍රාණියා ට අරක් කරගෙන ඉන්නෙ නැතුව පල. තොපේ භුමියට කොඩි වින කරල තියෙනව දරුව. තොපිට අපල තියෙනව. සෙත් සාන්ති කරයිපව්. දෙවියන් එක්ක සෙල්ලම් බෑ දරුව.” ඔන්න ඔය වගේ එක එක දේවල් තමයි මේ කෙනා කිව්වවෙ. කියපු සේරම දේවල් මට දැන් මතක නැති වුනත් ඒ ස්වරයයි හැසිරීම් රටාවේ තිබ්බ හරි අපූරු නාට්‍යමය ගතිය විඳගන්න ඕනෙ නම් ඒක ගිහිල්ලම බලන්න ඕනෙ. පොල් ගෙඩිය උඩ පත්තු කරපු කපුරු පෙති තියල ඒක ඔලුව වටේ අරගෙන යන ගමන් යාතිකා කියපු හැටි තාම මතක් වෙනව. දේව ඇදහිලි කොහොම වුනත් රස විඳීමක් තියෙන ඕනෑම මිනිහෙක්ට දැක බලාගන්න එතන ඕනේ තරම් දේවල් තියෙනව කියල හිතෙනව. ඒ අස්සෙ අපේ නඩේ කෙනෙක් ටත් ඕන වුනා අර කපුප උන්නැහෙ ට කියල පොල් ගෙඩියට ආශිර්වාද කර ගන්න. ඒ පාර ඒ මනුස්සය අපේ නඩේ උන්දැටත් මොකද්ද සාස්තරයක් කිව්වා. මොනවදෝ අපල වගයක් තියෙනව කියල ඒව දුරු වෙන්න සශත් සාන්ති කරගන්නයි කියල උපදෙස් ලැබුනා. අනිත් එක ඒක හරි අපූරු , ගැඹුරු කටහඬක්.
ඔය ඔක්කකොම ඉවර වෙලා බෙලි මල් කෝප්පයකින් එහෙම සපපායම් වෙලා ඉවර වුන අපේ කට්ටිය දොදොල් කඩ දිහාවට ඇදුනා. දොදොල් කඩ වල කේවල් කිරීම් අස්සෙ මමත් හැම තැනම කැරකිලා බැලුවා. ඒ හැම දේකම විඳින්න මොනව හරි දෙයක් මට නම් ඉතුරු වෙලා තිබුනා. එහෙමනම් ඉතින් මේ සතියෙ “මගේ සටහන” නිමා කරනවා. නැවත හමුවෙමු.
නිදහස් අදහස් 